top of page
Foto van schrijverJurriaan Vermeulen
22 nov5 minuten om te lezen

Thuisbatterijen en netcongestie: probleem of oplossing?

Bijgewerkt op: 5 dagen geleden

De energietransitie in Nederland is in volle gang. Steeds meer huishoudens en bedrijven stappen over op duurzame energiebronnen zoals zonnepanelen en windmolens. Deze verschuiving brengt echter ook uitdagingen met zich mee, waaronder netcongestie: het verschijnsel waarbij het elektriciteitsnet overbelast raakt door een onevenwicht tussen vraag en aanbod. In dit kader worden thuisbatterijen vaak genoemd als mogelijke oplossing. Hoewel er in het verleden twijfels bestonden over hun effectiviteit, tonen recente ontwikkelingen aan dat thuisbatterijen een cruciale rol kunnen spelen in het stabiliseren van ons energienet.



Wat is netcongestie?

Netcongestie treedt op wanneer de capaciteit van het elektriciteitsnet onvoldoende is om aan de vraag te voldoen. Dit probleem manifesteert zich vooral tijdens piekmomenten, zoals op zonnige dagen wanneer zonnepanelen massaal energie terugleveren, of in de wintermaanden wanneer de vraag naar elektriciteit hoog is. De huidige netinfrastructuur, ontworpen voor centrale opwekking, wordt hierdoor geconfronteerd met de uitdagingen van decentrale en fluctuerende energiebronnen.


Volgens Liander kan netcongestie leiden tot het tijdelijk niet benutten van duurzame energie, zoals het afschakelen van zonne-energie bij overbelasting. Dit beperkt de groei van duurzame opwekking en benadrukt de noodzaak van innovatieve oplossingen zoals thuisbatterijen.


Wat is het gevolg van netcongestie?

Naast het verlies van duurzame energie door afschakeling, zijn er nog meer negatieve effecten van netcongestie die de waarde van batterijopslag onderstrepen:


  • Vertragende energietransitie: Netcongestie remt de uitrol van nieuwe zonneparken, windmolens en andere duurzame projecten. Zonder ruimte op het net worden vergunningen steeds vaker uitgesteld of zelfs geweigerd. Dit vertraagt de overgang naar een duurzamer energiesysteem.

  • Geen aansluitmogelijkheden: In sommige gebieden kunnen nieuwe woningen of bedrijven niet worden aangesloten op het elektriciteitsnet vanwege een gebrek aan capaciteit. Dit remt woningbouwprojecten en economische ontwikkeling in regio’s waar netcongestie structureel is.

  • Hogere energiekosten: Door piekbelastingen en inefficiënte verdeling van energie ontstaan hogere kosten voor netbeheer. Uiteindelijk worden deze kosten doorberekend aan consumenten en bedrijven.

  • Meer afhankelijkheid van fossiele brandstoffen: Bij een overbelast elektriciteitsnet moeten soms fossiele energiecentrales als back-up worden ingezet, omdat ze sneller kunnen reageren op de vraag. Dit verhoogt de CO₂-uitstoot en ondermijnt de klimaatdoelen.

  • Lagere opbrengst voor huishoudens en bedrijven: Zonnepanelenbezitters leveren met een vast of variabel contract vaak terug op de minst gunstige momenten, zoals tijdens piekmomenten wanneer iedereen teruglevert. Dit kan resulteren in terugleverkosten, waarbij eigenaren moeten betalen voor de stroom die ze terugleveren.

  • Beperkte flexibiliteit en risico op storingen: Een overbelast net kan minder goed inspelen op schommelingen in vraag en aanbod, waardoor het risico op regionale stroomstoringen toeneemt.


Duurzame opwek groeit harder dan batterijcapaciteit

Volgens het FD groeit de duurzame energieproductie momenteel sneller dan de beschikbare opslagcapaciteit. Dit leidt tot aanzienlijke uitdagingen in de energietransitie, waaronder toenemende netcongestie en een recordaantal uren met negatieve stroomprijzen. In 2024 werd een nieuw hoogtepunt bereikt in het aantal uren waarin de stroomprijs negatief was, wat duidt op een overschot aan energie en een overbelasting van het elektriciteitsnet.


Om deze problemen te verlichten, is het noodzakelijk dat de capaciteit voor het opslaan van duurzame energie sneller wordt opgeschaald. Dit vraagt om investeringen in batterijopslag en andere innovatieve technologieën die pieken in het aanbod kunnen opvangen en bijdragen aan een stabiel energienet.


Kunnen we niet gewoon het net uitbreiden?

Het uitbreiden van het elektriciteitsnet klinkt als een logische oplossing, maar in de praktijk is dit een enorme uitdaging. Volgens de Rijksoverheid groeit de vraag naar en het aanbod van elektriciteit sneller dan het netwerk kan worden uitgebreid. Dit heeft ertoe geleid dat het net in grote delen van Nederland al vrijwel vol zit. Het kabinet werkt hard aan oplossingen, zoals investeringen in infrastructuur en het slimmer benutten van het bestaande net, maar deze maatregelen vragen tijd.


Netbeheer Nederland noemt de uitbreiding van het elektriciteitsnet zelfs "de grootste verbouwing van Nederland". Door technische beperkingen, een tekort aan personeel en lange vergunningstrajecten kan het 10 tot 15 jaar duren voordat grootschalige aanpassingen gereed zijn. De vraag is of die termijn realistisch is, of dat het uiteindelijk langer zal duren. Dit benadrukt dat naast uitbreiding ook slimme technologieën, zoals het flexibel inzetten van batterijen en vraagsturing, essentieel zijn om sneller verlichting te bieden. Want alleen met een combinatie van investeren en innoveren maken we het elektriciteitsnet toekomstbestendig.



Verergert of vermindert de thuisbatterij netcongestie?

Volgens Solar Magazine hebben thuisbatterijen in de meeste gevallen een gunstig effect op de stabiliteit van het elektriciteitsnet. Ze helpen piekbelastingen te verminderen, ondersteunen de energiebalans en ontlasten het net juist op momenten dat dit het meest nodig is.


Toch hebben sommige partijen, zoals Stedin, gewaarschuwd dat ongecontroleerd gebruik van thuisbatterijen mogelijk tot overbelasting van het net kan leiden. Dit risico ontstaat bijvoorbeeld wanneer batterijen worden ingezet om goedkope stroom op te slaan en later op grote schaal terug te leveren tijdens winstgevende momenten.


Gelukkig blijkt uit recente analyses dat deze situatie slechts zelden voorkomt. Volgens Energy Storage NL leidt ongecontroleerd gebruik van thuisbatterijen in slechts 5% van de tijd tot negatieve effecten op het elektriciteitsnet. In de overige 95% van de gevallen leveren ze juist een waardevolle bijdrage aan het verminderen van netcongestie en het ondersteunen van een stabiele energievoorziening.


Hoewel de negatieve effecten beperkt blijven, blijft het cruciaal om oplossingen te ontwikkelen voor die 5% waarin problemen ontstaan. Innovaties en samenwerkingen spelen hierbij een centrale rol en dragen bij aan een toekomstbestendig en veerkrachtig elektriciteitsnet.


  • Slimme technologieën: een stap vooruit: Moderne thuisbatterijen zijn uitgerust met geavanceerde EMS-systemen die automatisch bepalen wanneer ze moeten laden of ontladen, afhankelijk van de actuele belasting van het elektriciteitsnet. Door deze slimme technologieën voorkomen batterijen dat ze bijdragen aan piekbelastingen, terwijl hun gebruik tegelijkertijd wordt geoptimaliseerd. Daarnaast zijn de meeste systemen verbonden met het internet. Dit maakt automatische software-updates mogelijk, waardoor de batterijen altijd up-to-date blijven en beter kunnen inspelen op veranderingen in de energiemarkt en het netbeheer.

  • Pilots tonen het potentieel van samenwerking:

    Verschillende projecten laten zien hoe batterijen een oplossing kunnen bieden voor de momenten waarop het net overbelast dreigt te raken. Een goed voorbeeld is een pilot van Liander, waarin slimme aansturing van thuisbatterijen en zonnepanelen wordt ingezet om lokale netcongestie te verminderen. Bij deze aanpak worden batterijen dynamisch geladen en ontladen, afgestemd op de actuele belasting van het net. Dit verlaagt piekbelastingen en vergroot de stabiliteit. Dergelijke projecten onderstrepen het belang van samenwerking tussen netbeheerders en innovatieve technologieën om de energietransitie verder te ondersteunen.

  • Flexibele regie door netbeheerders:

    Netbeheerders zoals TenneT en Liander pleiten voor meer regie over batterijen. Dit houdt in dat batterijen tijdens piekbelastingen energie kunnen leveren aan het net of juist stroom kunnen opslaan bij een overschot. Deze flexibele aansturing stelt het elektriciteitsnet in staat om beter om te gaan met de uitdagingen van duurzame opwek. Tegelijkertijd worden negatieve effecten verder geminimaliseerd en wordt een stabielere balans in het net gerealiseerd.


De markt toont met deze ontwikkelingen haar bereidheid om zelfs voor de meest uitdagende momenten effectieve strategieën te ontwikkelen. Slimme technologieën, samenwerking in pilots en flexibele regie vormen samen een solide basis om de energietransitie toekomstgericht en duurzamer te maken.


Onze visie bij Greenteam

Bij Greenteam geloven we dat thuisbatterijen een sleutelrol spelen in de toekomst van energie. Ze helpen niet alleen energiekosten te verlagen, maar dragen ook bij aan een stabiel en duurzaam elektriciteitsnet. Dankzij moderne oplossingen, zoals slimme technologie en samenwerking tussen netbeheerders en fabrikanten, helpen ze het elektriciteitsnet te stabiliseren. In combinatie met hun potentie om piekbelastingen te verminderen en de energiebalans te ondersteunen, vormen thuisbatterijen een cruciaal onderdeel van de energietransitie.



Bronnen


Kommentare

bottom of page